Vandaag 70 jaar geleden: ŠKODA’s enige deelname aan de beroemde 24 uur van Le Mans

• De speciaal ontwikkelde ŠKODA Sport had een lichtgewicht aluminium koetswerk en was gebaseerd op het succesvolle productiemodel 1101/1102 ‘Tudor’
• Václav Bobek en Jaroslav Netušil kampten om de eerste plaats in hun klasse tot een klein defect de auto na 13 uur racen deed uitvallen
• ŠKODA Sport plant volgend jaar een terugkeer naar het ‘Circuit des 24 Heures’: Le Mans Classic 2020 is uitgesteld door de coronaviruspandemie

In 1950 maakte ŠKODA AUTO een bijzonder moment mee in zijn geschiedenis: ŠKODA’s enige deelname aan de wereldberoemde 24 uur van Le Mans.

Na de Tweede Wereldoorlog bracht ŠKODA een nieuwe modelreeks op de markt: de 1101/1102 ’Tudor’ met een 1.089 cc grote viercilinder. Al snel genoot die heel wat populariteit in talrijke Europese landen en op andere markten. Het model had voor zijn tijd een robuust en modern design en bewees zijn uitmuntende betrouwbaarheid keer op keer in rally’s en tijdens langeafstandsraces op circuit. Zo wonnen ze in 1948 bijvoorbeeld alle vier de categorieën van de 2.649 kilometer lange Raid Polski, waar ŠKODA met zijn eigen auto’s vertegenwoordigd was. In de Zuid-Amerikaanse Rally Montevideo – Melo – Montevideo doorheen avontuurlijk terrein veroverden ze de eerste en de tweede plaats.

Maar de ‘Tudor’ – de naam is afgeleid het Engelse ‘two-door’ – gaf ook blijk van zijn kwaliteiten op traditionele circuits. In de 24 uursrace van Spa-Francorchamps in België legden de drie vierzitters met gesloten koetswerk die ŠKODA inzette, elk 1.972 kilometer af en eindigden ze de langeafstandsrace op de eerste drie plaatsen van hun cilinderinhoudsklasse. Om dit succes te benadrukken voerde het Tsjechische trio zijn pitstops tegelijk uit en reden ze in formatie over de eindmeet. Dat gaf hen het vertrouwen om nog ambitieuzere plannen te smeden.

Voor het seizoen van 1949 ontwikkelde de Tsjechische autobouwer een speciale raceversie op basis van de ‘Tudor’: de ŠKODA Sport. De open tweezitter had een met 400 millimeter ingekorte wielbasis en een opmerkelijk laag pontonkoetswerk in licht aluminium. Hij beleefde zijn debuut in de Tsjecho-Slovaakse Grote Prijs in Brno. Maar het merk had een hoger doel voor ogen: Le Mans, de toen al wereldberoemde 24 uursrace in het Franse departement Sarthe. Op 24 juni 1950, een zaterdag, slaagde het ŠKODA-fabrieksteam er eindelijk in: de verbeterde versie van de 1101 Sport stond schuin voor de pitmuur van het 13,65 kilometer lange ‘Circuit des 24 Heures’ voor de toen nog gebruikelijke Le Mans-start om 16 uur. De bestuurders stonden op een rij aan de zijkant van het circuit, klaar om bij het startschot naar hun auto’s te rennen, in te stappen, de motor te starten en te vertrekken. Pas in 1970 werd die praktijk afgeschaft om veiligheidsredenen.

Václav Bobek en Jaroslav Netušil zaten achter het stuur voor ŠKODA. Hun 600 kilo lichte racewagen had een wielbasis die speciaal voor Le Mans was verlengd tot 2.150 millimeter, waardoor de rechtuitstabiliteit verbeterde, en sikkelvormige ventilatieopeningen naast de koplampen. Die geleidden koellucht naar de trommelremmen van de voorwielen. Twee extra koplampen brachten licht in het duister van de nachtelijke uren. De rest van de technologie was al grotendeels gebaseerd op die van de standaard ’Tudor’, zoals het elektrische 12-voltsysteem van PAL en de diagonaalbanden van Barum. De ongewijzigde watergekoelde viercilinder van 1.089 cc onder de lage motorkap had onder meer een iets hogere compressieverhouding van 8,6:1 en een Solex UAIP-carburator. Daardoor ontwikkelde hij 50 pk (37 kW) bij 5.200 o/m, een toename van meer dan 50 procent in vergelijking met de 32 pk van de productieversie. Met de gebruikelijke racebrandstof van die tijd – een mengeling van benzine, ethanol en aceton – haalde de ŠKODA Sport een topsnelheid van 140 km/u bij een verbruik van slechts twaalf liter per 100 kilometer. Met gevulde tank en uitgerust met alle gereedschap en reserveonderdelen die enkel mochten worden gebruikt tijdens een herstellingsstop had hij een operationeel gewicht van 700 kilo.

Jaroslav Netušil en Václav Bobek, allebei Le Mans-debutanten, gaven alles wat ze in zich hadden. Met een gemiddelde snelheid van 126 km/u knokten ze zich al snel naar de tweede plaats in de klasse tot 1.100 cc, die bestond uit 11 wagens in een veld van 60 mededingers. In het speciale prestatiecoëfficiëntsklassement, dat destijds nog veel werd gebruikt, was het duo al naar de vijfde plaats doorgestroomd. Tegen de ochtend, na 13 uur zwoegen op het snelle circuit, strandde auto nummer 44 tijdens zijn 115de rondje. Een technisch defect deed de ŠKODA Sport uitvallen: het vergrendelingsmechanisme van een krukpen was gebroken en het was niet mogelijk om dat ter plekke te herstellen.

Voor ŠKODA was dit de enige Le Mans-deelname in de geschiedenis van het merk. De jaren erna konden de speciale modellen van het merk als gevolg van de moeilijke politieke situatie niet meer aan de Franse 24 uursrace deelnemen.

De oorspronkelijke ŠKODA Sport, die vandaag deel uitmaakt van een Tsjechische privécollectie en die volledig gerestaureerd is, had begin juli voor een massa toeschouwers opnieuw op het circuit moeten rijden om zo de 70ste verjaardag van zijn Le Mans-debuut en de 125ste verjaardag van ŠKODA te vieren. Helaas moest de Le Mans Classic, die sinds 2002 tweejaarlijks wordt georganiseerd voor historische racewagens die voor 1979 aan de race hebben deelgenomen, door de COVID-19-pandemie worden uitgesteld tot 2021.